Thiền học hiện nay nhận được sự quan tâm từ rất nhiều người. Để đạt được hiệu quả tốt nhất, chúng ta cần chuẩn bị một tâm lý kiên trì và vững vàng trước mỗi mức Thiền. Tùy thuộc vào cơ thể cũng như sự tập trung của từng người, thời gian chinh phục sơ Thiền hay cận định cũng sẽ khác nhau. Vậy sơ Thiền và cận định là gì? Nắm bắt rõ ràng các khái niệm trên sẽ giúp bạn nhìn nhận rõ hơn về bộ môn này.
Thế nào là sơ Thiền?
Xem thêm Phương pháp Tự học Thiền: https://kimtuthap.org/tuhocthien-html/
Định nghĩa sơ Thiền là gì?
Sơ Thiền hay chính là bước nhập định đầu tiên, để đạt được trạng thái này, người Thiền cần quy tụ đầy đủ Tầm, Tứ, Hỷ, Lạc và Nhất Tân. Nghĩa là cần tập trung hướng đến đề mục của mình (Tầm) và duy trì cái tâm lên đó (Tứ). Bên cạnh đó, ta phải luôn cảm thấy dễ chịu (Hỷ) và đầu óc cần nhẹ nhàng (Lạc) và cuối cùng là sự vững chắc trên quang hoặc tợ tướng (Nhất Tâm).
Cùng lúc, khi chinh phục được sơ Thiền, bạn sẽ phá bỏ được 5 triền cái. Năm triền cái tức là một chiếc màn che khiến con người không nhận thấy mình có những đức tính nghi ngờ, ngu si, ngã mạn, sân hận và tham lam. Và khi phá bỏ được 5 triền cái này, cái tâm của bạn sẽ trở nên thanh khiết và sáng suốt hơn, từ đó trở nên chủ động với cuộc sống của mình.
Năm triền cái cản trở sự tỉnh táo cũng như thành công của bạn trong công việc, khiến con người ta trở nên lu mờ và không thể thoát khỏi. Tuy nhiên nếu đạt được bước đầu là sơ Thiền, vấn đề này không còn là gì khó khăn nữa.
Sơ Thiền thay đổi thái độ của con người
Để đạt được sơ Thiền, hành giả ít nhất phải cảm thấy Thiền là một phần không thể thiếu trong cuộc sống của mình. Và càng có thái độ Thiền tích cực thì mức Thiền ta đạt được sẽ càng cao.
Ở trạng thái sơ Thiền, tâm trạng con người trở nên tĩnh tâm và an nhàn một cách tự nhiên, không còn phải điều chỉnh cũng như giữ kẽ cho an toàn. Ngoài ra, cảm giác của cơ thể cũng biến thành mềm mại, bản thân như rơi vào giữa không trung.
Vì mới là bước đầu nên chắc chắn hành giả chưa đạt được trạng thái tối ưu nhất. Dù bạn có suy nghĩ rằng tâm mình đang ở trạng thái thanh tịnh nhất tuy nhiên sự thật là trong suy nghĩ, vẫn còn phảng phất đâu đó suy nghĩ cá nhân. Đây là những điều tiềm ẩn sâu bên trong mà có lẽ tương đối khó để con người ta nhận thấy.
Mặc dù chưa đạt được mức Thiền tốt nhất, nhưng những người đạt được trạng thái sơ Thiền hoàn toàn không còn những ham muốn tham lam, ghen tị thường thấy ở đời thường. Chính vì thế, bạn sẽ luôn cảm thấy vui vẻ cũng như thoải mái, tích cực trong mọi việc hơn hay ít nhất, bạn sẽ có cái nhìn khác về các vấn đề xảy ra trước đây.
Thế nào là cận định?
Cận định là như thế nào?
Cận định là một giai đoạn cần thiết để hành giả đạt được Thiền quán. Cận định hiểu theo nghĩa đơn giản nhất là bạn sắp chạm đến các mức mới của Thiền vị dụ như từ sơ Thiền lên đến nhị Thiền.
Để cải thiện tầng Thiền, hay nói cách khác là cận định, hành giả cần phải ghi nhớ ba điểm sau: Hơi thở vào, hơi thở ra và nimitta. Sự hòa quyện giữa 3 yếu tố trên sẽ giúp cái tâm của bạn trở thành một, tập trung và dễ dàng đạt được các hiệu quả nhất định.
Từng hơi thở thở ra và hít vào đều được cảm nhận bởi từng tâm khác nhau, chính vì vậy, bạn cần cảm nhận một cách rõ ràng nhất để đạt được kết quả nhất định. Thiền học là bộ môn tập trung nhiều thứ thành 1, chính vì vậy hãy từ từ lắng nghe và liên kết chúng dần dần vào với nhau.
Cận định giúp chúng ta thu thập được nhiều kiến thức
Việc ta đạt được tâm cận định qua mỗi tầng Thiền, ví dụ ở tầng mới nhất là sơ Thiền sẽ giúp hạn chế được các chướng ngại vật hay triền cái – những thứ ảnh hưởng đến cuộc sống. Chính vì thế, chỉ cần có cận định, hành giả sẽ dần trở thu thập, tích lũy được nhiều kiến thức bổ ích cho cuộc đời.
Đặc biệt khi quản lý cũng như điều khiển, làm chủ được hơi thở (ra và vào), hành giả có thể đạt được cận định và thậm chí, bản thân có thể lên nhiều mức Thiền trong một lúc. Nghĩa là bạn sẽ không mất công đi lên từng mức mà có thể từ tầng 1 lên đến luôn tầng Thiền 3.
Giải thích sơ Thiền và cận định là gì?
Sơ Thiền và cận định là gì?
Sơ Thiền là tầng Thiền đầu tiên giúp cho hành giả đạt được cận định để nâng cấp dần khả năng của mình. Ở mức thấp nhất này, hành giả sẽ chưa nhận ra được nhiều điều, hai thứ khiến ta dao động sẽ là Tầm, Tứ.
Chính vì thế nimitta cận định ở tầng mới nhất sẽ còn khá đục. Điều đó đồng nghĩa rằng càng lên cao, cận định này sẽ sáng cũng như trong hơn, bởi lẽ đã được tu luyện nhiều nên tâm hòa quyện hơn.
Bên trên là những thông tin về sơ Thiền và cận định mà bạn cần biết. Mong rằng thông qua một số chia sẻ ở bài viết này, người đọc sẽ nắm được sơ Thiền và cận định là gì cũng như hiểu sâu hơn về giá trị của từng lớp Thiền. Để chạm được đến nấc Thiền cao nhất, con người ta cần chậm rãi, lắng nghe mọi thứ ngay từ tâm của mình.